Waloryzacja emerytur to coroczna podwyżka dla osób, które mają ustalone prawo do świadczeń emerytalno-rentowych. Wskaźnik waloryzacji w 2021 r. jest wyższy niż rok temu – sprawdzamy jakie ma to przełożenie na kwotę świadczenia oraz co jeszcze zmieniło się od zeszłego roku.
Według danych ZUS w marcu 2020 r. liczba osób uprawnionych do świadczeń emerytalno-rentowych sięgała 7.808,7 tys. – w tym, większość osób pobierała emeryturę (75,7%). Rentę rodzinną pobierało 15,6% świadczeniobiorców, a rentę z tytułu niezdolności do pracy: 8,7 %. Wysokość emerytur była zróżnicowana. Najniższe świadczenia emerytalne w wysokości do 100 zł miesięcznie pobierało 3,8 tys. osób. Najczęściej jednak wysokość emerytury mieści się w przedziale od 1.600,01 zł do 2.000 zł – takie kwoty dotyczą 20,1% uprawnionych. Ale rośnie też liczba osób, których emerytury wynoszą powyżej 7.000 zł – w 2020 r. taką kwotą cieszyło się 35,8 tys. osób (o 14,7 tys. więcej niż rok wcześniej).
Czym jest waloryzacja emerytury?
Zgodnie z informacją podaną przez Główny Urząd Statystyczny, w maju 2021 r. ceny towarów i usług w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym, wzrosły o 4,8%. To rekordowe wyniki – ostatnio inflacja na takim poziomie była w listopadzie 2011 r. czyli 10 lat temu. Co to oznacza? Osoby, których zarobki nie uległy podwyższeniu realnie tracą, bo za wynagrodzenie w takiej samej wysokości mogą kupić mniej towarów i usług. Wysokość wynagrodzenia za pracę, w tym ewentualne podwyżki, są ustalane indywidualnie i podlegają negocjacjom pomiędzy pracownikiem i pracodawcą. W przypadku świadczeń gwarantowanych przez państwo, takich jak emerytura, służy temu waloryzacja. Dzięki corocznej waloryzacji emerytur wysokość świadczenia ulega podwyższeniu, a tym samym osoba uprawniona dostaje więcej pieniędzy na konto.
Waloryzacja emerytury 2021 – zmiany od marca 2021
Dlaczego waloryzacja ma miejsce w marcu? Odpowiedź jest prosta. Zgodnie z przepisami renty i emerytury podlegają corocznej waloryzacji z dniem 1 marca.
Waloryzacja może być określona procentowo lub kwotowo. W 2021 r. waloryzacja jest procentowa i oznacza wzrost świadczenia o wskaźnik waloryzacji, który wynosi 104,24 %. W praktyce oznacza to, że osoby pobierające emeryturę czy rentę otrzymają podwyżkę w wysokości 4,24 %.
Przykładowo osoba, której emerytura do 28 lutego 2021 r. wynosiła 2.000 zł otrzyma świadczenie wyższe o 84,80 zł czyli łącznie 2.084,80 zł brutto. Przy dotychczasowej emeryturze w wysokości 3.000 zł, kwota emerytury wzrośnie o 127,20 zł do 3.127,20 zł.
Zmieniła się również wysokość najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych. Od 1 marca 2021 r. będzie to:
- minimalna emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna wynosi 1.250,88 zł brutto (co oznacza podwyżkę o 50,88 zł),
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 938,16 zł brutto co oznacza wzrost o kwotę 38,16 zł,
- renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa wynosi 1.501,06 zł,
- renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową wynosi 1125,79 zł.
Waloryzacja emerytur 2020 i 2021 – porównanie
| Waloryzacja w 2020 r. | Waloryzacja w 2021 r. | |
|---|---|---|
| Podstawa prawna | - ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS - ustawa z dnia 9 stycznia 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw | - ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS - ustawa z dnia 21 stycznia 2021 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw |
| Termin waloryzacji | od 1 marca | od 1 marca |
| Wysokość wskaźnika waloryzacji | 1.0356 | 1.0424 |
| Rodzaj waloryzacji | - Waloryzacja procentowa z gwarancją podwyżki na poziomie nie mniejszej niż 70 zł. - Podwyżka emerytury mogła wynieść poniżej 70 zł, dla osób, które na dzień 29.02.2020 r. otrzymywały świadczenie niższe niż 1.100 zł. | Waloryzacja procentowa |
| Osoby uprawnione | Każdy, kto nabył prawo do emerytury lub emerytury przed 1.03.2020 r. | Każdy, kto nabył prawo do emerytury lub emerytury przed 1.03.2021 r. |
Z uwagi na gwarancję podwyżki o co najmniej 70 zł wzrost świadczeń emerytalno-rentowych mógł być dla niektórych osób w 2020 r. wyższy niż ten zagwarantowany waloryzacją z marca 2021 r., pomimo tego, że tegoroczny wskaźnik waloryzacji jest wyższy. Taka sytuacja dotyczyła osób, których dotychczasowa emerytura wynosiła pomiędzy około 1.100 zł a 1.600 zł. Przykładowo osoba z emeryturą w wysokości 1.300 zł po waloryzacji w 2020 r. zyskała 70 zł, a w 2021 r. jedynie 55,12 zł.
Waloryzacja brutto a netto – kwoty w 2020 r.
W 2020 r. wskaźnik waloryzacji wynosił 103,56 %, co oznaczało podwyżkę świadczeń o 3,56 %, ale dla osób z niską emeryturą ustawa przewidywała także minimalną kwotę podwyżki w wysokości 70 zł. Gwarantowane 70 zł dotyczyło osób, które na dzień 29.02.2020 r. otrzymywały co najmniej świadczenie minimalne – wówczas na poziomie 1.100 zł.
| Kwota emerytury brutto przed waloryzacją (przed 01.03.2020 r.) | Kwota emerytury brutto po waloryzacji w marcu 2020 r. | Kwota emerytury netto po waloryzacji w marcu 2020 r. |
| 1.200,00 zł | 1.270,00 zł | 1.084 zł |
| 1.300,00 zł | 1.370,00 zł | 1.166 zł |
| 1.400,00 zł | 1.470,00 zł | 1.247 zł |
| 1.500,00 zł | 1.570,00 zł | 1.329 zł |
| 1.600,00 zł | 1.670,00 zł | 1.410 zł |
| 1.700,00 zł | 1.770,00 zł | 1.492 zł |
| 1.800,00 zł | 1.870,00 zł | 1.574 zł |
| 1.900,00 zł | 1970,00 zł | 1.656 zł |
| 2.000,00 zł | 2.071,20 zł | 1.739 zł |
| 2.500,00 zł | 2589,00 zł | 2.162 zł |
| 3.000.00 zł | 3.106,80 zł | 2.586 zł |
| 4.000,00 zł | 4.142,40 zł | 3.432 zł |
| 4.500,00 zł | 4.660,20 zł | 3.855 zł |
Waloryzacja brutto a netto – kwoty w 2021 r.
Waloryzacja i wzrost kwoty brutto oznacza większą kwotę netto do wypłaty na konto lub w gotówce dla świadczeniobiorcy.
Poniższa tabela prezentuje przykładowe wartości emerytur brutto i netto po waloryzacji od 1 marca 2021 r. i brutto przed waloryzacją w marcu. Szacunkowe kwoty emerytury netto zostały zaokrąglone do pełnych złotych.
| Kwota emerytury brutto przed waloryzacją (przed 01.03.2021 r.) | Kwota emerytury brutto po waloryzacji w marcu 2021 r. | Kwota emerytury netto po waloryzacji w marcu 2021 r. |
| 1.200,00 zł | 1.250,88 zł | 1.068 zł |
| 1.300,00 zł | 1.355,12 zł | 1.153 zł |
| 1.400,00 zł | 1.459,36 zł | 1.238 zł |
| 1.500,00 zł | 1.563,60 zł | 1.324 zł |
| 1.600,00 zł | 1.667,87 zł | 1.409 zł |
| 1.700,00 zł | 1.772,08 zł | 1.494 zł |
| 1.800,00 zł | 1.876,32 zł | 1.579 zł |
| 1.900,00 zł | 1980,56 zł | 1.665 zł |
| 2.000,00 zł | 2.084,80 zł | 1.749 zł |
| 2.500 ,00 zł | 2606,00 zł | 2.176 zł |
| 3.000.00 zł | 3.127,20 zł | 2.602 zł |
| 4.000,00 zł | 4.169,60 zł | 3.453 zł |
| 4.500,00 zł | 4.690,80 zł | 3.879 zł |
Podstawa prawna a waloryzacja emerytur
Podstawą waloryzacji świadczeń długoterminowych, takich jak emerytury i renty, są przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Zgodnie z aktualnie obowiązującą regulacją będzie to waloryzacja procentowa, która polega na pomnożeniu kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji.
Czym jest wskaźnik waloryzacji? To średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20 % realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zastosuje zasady dotyczące waloryzacji określone w przepisach z urzędu. Oznacza to, że osoba pobierająca emeryturę czy rentę otrzyma wyższe świadczenie z automatu, bez dodatkowo składanych wniosków. Waloryzacja dotyczy świadczeń przyznanych na wniosek zgłoszony przed dniem 1 marca 2021 r. jeżeli prawo do otrzymania świadczenia powstało pod tym dniem.
Źródła:
https://www.zus.pl/o-zus/aktualnosci/-/publisher/aktualnosc/1/waloryzacja-2020/2520322
https://www.zus.pl/baza-wiedzy/skladki-wskazniki-odsetki/wskazniki/emerytury-i-renty
https://www.zus.pl/documents/10182/39637/Struktura+wysoko%C5%9Bci+%C5%9Bwiadcze%C5%84
+wyp%C5%82acanych+przez+ZUS+po+waloryzacji+w+marcu+2020+r.pdf
http://g.infor.pl/p/_files/37099000/1-zus-24-03-2021-37098885.pdf