Po jakim czasie dług może się przedawnić? Jakie warunki muszą być spełnione, aby wierzyciel nie mógł skierować długu do sądu czy komornika? Czym jest przedawnienie długów, jakie ma skutki dla wierzyciela i dłużnika, a także gdzie sprawdzić, czy nasz dług jest przedawniony? Sprawdźmy!
- Przedawnienie długu – co to jest i czy jest możliwe?
- Kiedy długi się przedawniają?
- Jak sprawdzić przedawnienie długu?
- Jakie są skutki przedawnienia długu?
- Czy można odzyskać przedawniony dług?
- Wniosek o przedawnienie długu – jak napisać i jak powinien wyglądać?
- Przedawnienie długów – co jeszcze warto wiedzieć?
- Warto wiedzieć:
Raport InfoDług przygotowany na podstawie danych Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor wskazuje, że przeterminowane zobowiązania na koniec 2021 wyniosły 72,5 mld złotych i dotyczyły 2,66 mln dłużników. Nic więc dziwnego, że przedawnienie długu wielu osobom może wydawać się realną szansą na wyjście z poważnych zadłużeń. Czy rzeczywiście tak jest?
Przedawnienie długu – co to jest i czy jest możliwe?
Przedawnienie to jedna z instytucji prawa, która powoduje, że ze względu na upływ czasu zmienia się stosunek prawny. Brzmi to nieco zawile, jednak w praktyce wszyscy słyszeliśmy na przykład o przedawnieniu czynu, czyli o ustaniu karalności za dane przestępstwo.
Specyficznym rodzajem przedawnienia jest przedawnienie długu, a dokładnie “przedawnienie roszczenia”, które jest regulowane przez Kodeks cywilny. Według niego przedawnienie roszczenia to możliwość uchylenia się od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego prawem terminu. W praktyce oznacza to, że po upływie czasu określonego w przepisach, wierzyciel ma ograniczone lub wyłączone możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.
Obecne przepisy obowiązują od 2018 roku, kiedy zapisy dotyczące roszczeń zostały znowelizowane. Skutkiem tych zmian jest między innymi skrócenie okresu przeterminowania niespłaconych zobowiązań z wcześniej obowiązujących 10 lat.
Kiedy długi się przedawniają?
W zależności od rodzaju długu, jego czas przedawnienia będzie wyglądał inaczej. Dwa podstawowe terminy przedawnienia długów wskazane w przepisach to:
- 6 lat – dotyczy wszelkich roszczeń majątkowych lub roszczeń stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu,
- 3 lata – dotyczy roszczeń z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz oświadczeń okresowych.
Warto przy tym pamiętać, że początek i koniec biegu przedawnienia długu są precyzyjnie określone. Bieg rozpoczyna się od dnia, w którym dane roszczenie stało się wymagalne.
Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, jeśli termin przedawnienia jest dłuższy niż 2 lata. To sprawia, że w praktyce wiele długów nie ulega przedawnieniu, ponieważ bieg tego procesu zostaje przerwany, a czas wymagany do uznania przedawnienia nalicza się od nowa. Przykłady terminu przedawnień różnych zobowiązań są następujące:
- Rok: mandaty za jazdę komunikacją publiczną bez biletu, roszczenia z tytułu umowy najmu, umowy użyczenia, umowy przedwstępnej lub odszkodowania za zagubioną przesyłkę.
- Dwa lata: roszczenia związane z debetem na koncie, roszczenia z tytułu umowy sprzedaży, umowy o dzieło, umowy zlecenia oraz umów o świadczenie usług.
- Trzy lata: należności z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, niespłacone pożyczki lub kredyty, zaległości z umowy o pracę, zadłużenie na karcie kredytowej.
Jak sprawdzić przedawnienie długu?
Niestety nie istnieje automatyczny kalkulator sprawdzania przedawnienia długu. Możemy samodzielnie sprawdzić, w jakim dniu nastąpiła wymagalność długu i ile czasu minęło od tego dnia. Następnie musimy upewnić się, że od tego czasu bieg przedawnienia nie został przerwany.
Z oczywistych przyczyn samodzielnie sprawdzenie stanu zadłużenia może być trudne. Dlatego w przypadku wątpliwości warto skonsultować sytuację z prawnikiem specjalizującym się w tego typu kwestiach.
Dokładny stan naszych przeterminowanych zobowiązań możemy także sprawdzić w bazach dłużników takich jak BIK. Raz na 6 miesięcy mamy prawo do bezpłatnego wglądu do swoich danych przechowywanych w BIK, co gwarantuje nam RODO.
Warto także pamiętać, że kontaktowanie się z wierzycielem długu z pytaniem o przedawnienie sprawia, że traci ono bieg, bo może być uważane za uznanie długu. Jeśli chcemy liczyć na przedawnienie, nie powinniśmy podejmować takich kroków.
Jakie są skutki przedawnienia długu?
Najważniejszym skutkiem przedawnienia długu jest ograniczenie możliwości wierzyciela do korzystania z pomocy organów państwowych do dochodzenia należności. Oznacza to, że roszczenia przedawnione nie znikają, a jedynie nie muszą być obowiązkowo egzekwowane. W sytuacji przedawnienia sąd odrzuci roszczenie wierzyciela. Tym samym wierzyciel nie może domagać się zwrotu przedawnionego świadczenia, funkcjonującego jako nienależne.
Czy można odzyskać przedawniony dług?
Wiemy już, że przedawnienie długu nie oznacza, że on znika, ale zmienia się w zobowiązanie naturalne. To oznacza, że wierzyciel nie może korzystać z organów państwa, takich jak sąd czy komornik, do odzyskania należności. Jednocześnie informacje o zadłużeniu nadal mogą być przetwarzane przez bazy dłużników, a wierzyciel wciąż może domagać się zapłaty na drodze pozasądowej. Może to robić samodzielnie lub skorzystać z usług firmy windykacyjnej.
Wniosek o przedawnienie długu – jak napisać i jak powinien wyglądać?
Pisanie wniosku o przedawnienie długu do wierzyciela nie jest skuteczne, a w wielu przypadkach może zadziałać na naszą niekorzyść. Jeśli napiszemy go nieumiejętnie, może oznaczać uznanie długu, a tym samym przerwanie biegu przedawnienia. Co jednak możemy zrobić, gdy wierzyciel lub firma windykacyjna upomina się o przedawnione zadłużenie? Wystarczy poinformować wierzyciela o przedawnieniu długu, a także o nieuznaniu go. Nie musimy tego w żaden sposób udowadniać, bowiem ten obowiązek spoczywa na wierzycielu.
Przedawnienie długów – co jeszcze warto wiedzieć?
Zdarza się, że część dłużników lekceważy swoje niespłacone terminowo należności. Przyczyną takiego postępowania jest przeświadczenie, że takie zobowiązanie jest przedawnione. Jest to jednak błędne rozumowanie, ponieważ z perspektywy prawnej dług, mimo przedawnienia, nadal istnieje.
Co więcej, może on utrudnić lub nawet uniemożliwić nam podpisanie umowy kredytowej, korzystanie z usług subskrypcyjnych czy dokonywanie zakupów na raty. Dlatego warto dbać o terminową spłatę zobowiązań, a w przypadku trudności ze spłatą skontaktować się z wierzycielem i ustalić realny harmonogram spłat. To zdecydowanie lepsze rozwiązanie, niż liczenie na przedawnienie długu i uniknięcie odpowiedzialności za swoje zobowiązania finansowe.
Źródła:
https://media.big.pl/publikacje/727889/raport-infodlug-w-rok-ubylo-prawie-9-mld-zl-zaleglosci-i-ponad-143-tys-niesolidnych-dluznikow
https://erif.pl/poradnik-konsumenta/przedawnienie-dlugu-a-wpis-do-bik-i-big-czy-przedawniony-dlug-jest-usuwany-z-rejestru-dlugow/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Przedawnienie_(prawo_cywilne)
Warto wiedzieć:
- Przedawnienie długu to nie to samo, co jego umorzenie. Mimo przedawnienia, wierzyciel nadal może dochodzić do spłaty na drodze pozasądowej.
- Czas przedawnienia długu zależy od rodzaju zobowiązania, jednak co do zasady wynosi on 6 lat, a dla roszczeń okresowych wynikających z prowadzonej działalności gospodarczej 3 lata. Warto pamiętać, że od tych zasad istnieje wiele wyjątków.
- Nie mamy obowiązku udowodnienia przed sądem, że dług jest przedawniony. Według obecnie obowiązującego prawa, to sąd z własnej inicjatywy powinien sprawdzić, czy dług nadal jest ważny.
- Wysłanie przez wierzyciela wezwania do zapłaty nie przerywa biegu terminu przedawnienia. Jego rolą jest przypomnienie o konieczności spłaty długu.
- Bieg przedawnienia długu bardzo łatwo przerwać, dlatego liczenie na przedawnienie zadłużenia nie jest dobrym wyjściem z kryzysowej sytuacji finansowej.
