Pożyczki społecznościowe to interesująca alternatywa na polskim rynku pożyczkowym. Na czym polegają pożyczki społecznościowe? Kto może ich udzielać? Czy są tańsze od kredytu bankowego i warto z nich skorzystać? I jak wyglądają platformy umożliwiające podjęcie takich pożyczek?
- Czym są pożyczki społecznościowe?
- Kto może skorzystać z pożyczek społecznościowych?
- Pożyczki społecznościowe – warunki
- Pożyczki społecznościowe dla zadłużonych
- Pożyczki społecznościowe online
- Zabezpieczenie pożyczki społecznościowej
- Podatek od pożyczki społecznościowej
- Pożyczki społecznościowe – o czym pamiętać?
- Pożyczki społecznościowe – czy to dobry wybór?
- Warto wiedzieć:
Jesteśmy przyzwyczajeni do pożyczania w bankach i firmach pożyczkowych. Jeśli już jest mowa o pożyczkach prywatnych, to najczęściej najpierw przychodzi nam do głowy rodzina lub znajomi. Warto wiedzieć, że obecnie mamy również inne opcje, w tym pożyczenie pieniędzy od nieznanych wcześniej osób, czyli pożyczki społecznościowe, którym przyjrzymy się dzisiaj uważniej.
Czym są pożyczki społecznościowe?
Pożyczki społecznościowe, nazywane także pożyczkami społecznymi (lub po angielsku “social lending”), są z nami od zawsze. W końcu od wieków ludzie pożyczali sobie pieniądze, bardzo często na jakiś procent. Często były to osoby spokrewnione lub znajome, chociaż istniały także umowy pożyczkowe pomiędzy obcymi sobie ludźmi.
Obecnie pożyczki społeczne przyjęły bardziej wirtualną formę i polegają na zawieraniu umowy pożyczkowej między nie znającymi się osobami fizycznymi, najczęściej za pośrednictwem serwisów internetowych. Oznacza to, że w transakcję nie są zaangażowane żadne tradycyjne instytucje finansowe, takie jak banki i firmy pożyczkowe.
Pierwszy serwis, który umożliwiał zawieranie takich transakcji powstał w 2005 roku w Wielkiej Brytanii. Nazywał się Zopa (Zone of Possible Agreement) i działa do dzisiaj. Model biznesowy tej firmy polegał na łączeniu osób, które posiadają nadwyżkę finansową z osobami, które chcą je pożyczyć. W Polsce pożyczki społecznościowe w takiej formie pojawiły się 3 lata później, w 2008 roku. Obecnie na polskim rynku działa kilka serwisów, które umożliwiają połączenie inwestorów i osób, które chcą pożyczyć pieniądze.
Schemat pożyczek społecznych składa się z następujących osób i elementów:
- osoba zainteresowana pożyczką,
- platforma społecznościowa – obecnie najczęściej strona/platforma internetowa, która umożliwia połączenie osób zainteresowanych pożyczką i inwestorów,
- inwestor – czyli osoba, która ma nadwyżkę finansową, którą chce pożyczyć innym na wcześniej określonych warunkach.
Kto może skorzystać z pożyczek społecznościowych?
Z pożyczek społecznościowych mogą skorzystać:
- osoby fizyczne,
- takie, które ukończyły 18 rok życia,
- mające pełną zdolność do czynności prawnych.
Oprócz tego większość serwisów weryfikuje pożyczkobiorców. W czasie weryfikacji podstawowej najczęściej sprawdzane są takie aspekty, jak:
- konto bankowe,
- dokument tożsamości, np. dowód osobisty,
- dane kontaktowe: numer telefonu i adres e-mail,
- adres zameldowania,
- sprawdzenie wpisów w bazie CEDR.
Ten etap weryfikacji często jest przeprowadzany za pośrednictwem systemu Kontomatik, który podczas logowania do systemu bankowego online sprawdza najważniejsze dane na nasz temat.
Niektóre serwisy proponują także przeprowadzenie weryfikacji dodatkowej. Nie jest ona obowiązkowa, ale warto ją przejść, by nasz profil wzbudzał większe zaufanie, a inwestorzy chętniej udzielali nam pożyczki.
Niektórzy inwestorzy nie akceptują wniosków od osób poniżej pewnego poziomu weryfikacji. Dlatego warto dodać sobie wiarygodności i uzupełnić także dodatkowe informacje, takie jak:
- zatrudnienie i poziom osiąganych dochodów,
- dokumenty potwierdzające poziom wydatków, a jednocześnie adres zamieszkania, np. rachunki od dostawcy prądu,
- weryfikacja w bazach dłużników (m.in. BIK, BIG, Związek Banków Polskich),
- ocena punktowa BIK.
Pożyczki społecznościowe – warunki
Żeby skorzystać z pożyczki społecznościowej trzeba wykonać kilka prostych kroków:
- rejestracja na jednej z platform i przejście weryfikacji (czasami jest podzielona na etap obowiązkowy i dobrowolny),
- wypełnienie i złożenie wniosku pożyczkowego, wraz z określeniem warunków pożyczki i proponowanego wynagrodzenia (w zależności od serwisu warunki pożyczki są określane przez pożyczkobiorcę albo przez inwestora),
- przejrzenie ofert pożyczkodawców i wybór jednej z nich. W niektórych serwisach to inwestorzy przeglądają ogłoszenia pożyczkobiorców i wybierają wśród nich,
- dogadanie się obu stron odnośnie pożyczki i uiszczenie opłaty serwisowej (to ostatnie najczęściej spoczywa na barkach pożyczkobiorcy),
- oczekiwanie na przelew środków na nasz rachunek osobisty,
- spłacenie pożyczki według ustalonych wcześniej warunków. Z reguły spłata następuje bezpośrednio na rachunek wskazany przez inwestora.
Pożyczki społecznościowe dla zadłużonych
Osoby zadłużone również mają szansę na uzyskanie pożyczki społecznościowej. Dzieje się tak dlatego, że to inwestorzy decydują, której osobie chcą udzielić pożyczki. Jeśli mimo aktualnych zaległości potrafimy ich przekonać do siebie lub zgodzimy się na wyższy koszt pożyczki, będziemy mogli zaciągnąć zobowiązanie.
Pożyczki społecznościowe online
Badanie “Cyfrowe zwyczaje Polaków” z 2019 roku pokazuje jasno, że ponad 60% Polaków korzysta z internetu przy wyborze pożyczki gotówkowej. Od tego czasu ten odsetek jest zapewne jeszcze wyższy. Dlatego obecnie większość pożyczek społecznościowych jest udzielanych za pośrednictwem internetowych serwisów transakcyjnych. Dzięki temu obie strony transakcji nie muszę się spotykać, by ustalać warunki, a całość procesu jest przeniesiona do sieci.
Zabezpieczenie pożyczki społecznościowej
Warunki pożyczki zależą od umowy pomiędzy pożyczkodawcą a inwestorem. Ten ostatni decydując się na udzielenie pożyczki konkretnej osobie, bierze pod uwagę takie aspekty, jak:
- poziom weryfikacji,
- historia pożyczkowa w serwisie,
- opinie poprzednich inwestorów,
- obecność na Czarnej Liście użytkowników, którzy zalegają ze spłatą,
Niemniej czasami potrzebne jest dodatkowe zabezpieczenie, zwłaszcza w przypadku wyższych kwot pożyczek. Wtedy pożyczki społecznościowe mogą być zabezpieczone m.in. przez:
- zastaw – przedmiot, którego wartość zabezpiecza,
- poręczenie – uzyskanie potwierdzenia od innej osoby,
- weksel – w przypadku braku terminowej spłaty pozwala on na szybkie wydanie nakazu zapłaty, a w ostateczności do przeprowadzenia egzekucji komorniczej.
Podatek od pożyczki społecznościowej
Jednym z minusów pożyczki społecznościowej jest konieczność odprowadzenia podatków.
Jakie to podatki i kto musi je opłacić?
- Pożyczkobiorca – będzie musiał zapłacić PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych. Do niedawna wynosił on 2%, jednak obecnie jego wysokość to 0,5%. Dotyczy on jednak wyłącznie pożyczek powyżej 1000 zł, a w przypadku wyższych zobowiązań, podatek odprowadza się jedynie od kwoty powyżej 1000 zł. Przykładowo, pożyczając 3000 zł, zapłacimy podatek od tej części pożyczki, która przekracza 1000 zł, a więc w tym przypadku będą to 2000 zł. Zobowiązanie wobec fiskusa będzie więc wynosiło 0,5% od 2000 zł, czyli 10 zł. Należność należy uregulować w ciągu 14 dni od podpisania umowy pożyczki. Za niedotrzymanie terminu może zostać nałożona kara, wówczas zamiast 0,5% będziemy musieli zapłacić 20% wartości pożyczki.
- Pożyczkodawca, czyli inwestor – będzie z kolei obciążony podatkiem dochodowym od odsetek. W Polsce wynosi on 19% przychodu, a tak właśnie traktowane są odsetki.
Pożyczki społecznościowe – o czym pamiętać?
Pożyczka społecznościowa może zostać wydana na dowolny cel i nie trzeba go zadeklarować we wniosku pożyczkowym. Jednocześnie wielu inwestorów sprawdza taką informację i na jej podstawie podejmuje decyzję o udzieleniu pożyczki.
Pożyczki społecznościowe, w przeciwieństwie do kredytów bankowych i konsumenckich, nie są regulowane przez zapisy Prawa bankowego i ustawy antylichwiarskiej. Nie są jednak zawieszone w prawnej próżni, ich ramy określają zapisy Kodeksu cywilnego. To oznacza, że w przypadku oszustwa możemy dochodzić swoich praw, jednak sam proces nie jest tak bezpieczny (a jednocześnie restrykcyjny), co w przypadku innych produktów finansowych.
Pożyczki społecznościowe – czy to dobry wybór?
Wiele osób jest zainteresowanych pożyczkami społecznościowymi ze względu na ich elastyczny charakter. Wiążą się z mniejszą liczbą formalności, niż pożyczki w banku czy nawet w firmie pożyczkowej. Niestety mają też swoje minusy – duże ryzyko oszustwa, brak szczegółowych regulacji prawnych, a także konieczność uiszczania dodatkowych opłat (jak opłata serwisowa, czy podatki).
Dlatego przed podjęciem pożyczki społecznościowej, należy dobrze sprawdzić rynek pożyczek bankowych i pozabankowych. Możemy w tym celu użyć porównywarek pożyczek lub samodzielnie sprawdzić oferty i wybrać tę, która będzie dla nas najkorzystniejsza.
Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Po%C5%BCyczki_spo%C5%82eczno%C5%9Bciowe
https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/co-to-pozyczki-spolecznosciowe/rqwj67m
(K)