Skorzystaj z pomocy jednego z 200 naszych Konsultantów.
Finanse
Pracujemy:
pn. - pt. 9:00 - 19:00
Zadzwoń 22 270 00 00
Oszczędzanie

Oszczędzanie na emeryturę – IKE czy IKZE?

Symulacje wysokości przyszłej emerytury dostarczane przez ZUS nie pozostawiają złudzeń. Dla wielu osób najdłuższe w wakacje życia oznaczać mogą smutną wegetację. Dlatego warto pomyśleć o samodzielnym stworzeniu funduszu spełniania marzeń. Pomocne w realizacji tego celu są konta IKE i IKZE.

Opinie na temat przyszłych emerytur, gwarantowanych przez ZUS, są skrajnie różne. Jedni uważają, że świadczenia wypłacane przez państwo zapewnią im godny byt oraz beztroską i pełną radości jesień życia. Inni przekonani są, że otrzymywane wsparcie będzie symboliczne (20%-30% ostatniego wynagrodzenia) lub w skrajnie pesymistycznym przypadku – emerytur z ZUS nie będzie wcale. Z tego powodu coraz większą popularnością cieszą się rozwiązania pozwalające zgromadzić nie tylko odpowiedni kapitał, ale także uniknąć podatków uszczuplających wypracowane korzyści.

Emerytury na świecie – Polska w końcówce stawki

Zgodnie z danymi OECD, prezentującymi wysokość świadczeń w stosunku obowiązkowych obciążeń emerytalnych, Polska znalazła się na przedostatnim miejscu listy wyprzedzając tylko Meksyk. Należy mieć jednak na uwadze, że wielbiciele tacos, w okresie aktywności zawodowej, wpłacają do systemu trzykrotnie mniej niż Polacy. Ta gorzka statystyka potwierdza tylko, że warto poważnie zastanowić się nad samodzielnym oszczędzaniem na emeryturę.

Emerytury na świecie

Tajemnicze skróty – IKE i IKZE

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to rozwiązania, które obok Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE) zaliczane są do trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego. Dla jasności pierwszy filar to emerytura z ZUS, a drugi to Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE). Wracając jednak do głównego wątku, IKE i IKZE stworzone zostały z myślą o zgromadzeniu odpowiedniego kapitału na czasy, kiedy poświęcać będziemy się znacznie przyjemniejszym czynnościom niż praca. Główną zaletą odkładania środków na konta emerytalne jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz jasno zdefiniowane zasady dotyczące dziedziczenia zgromadzonych na rachunkach środków.

Podobnego efektu nie osiągniemy oszczędzając samodzielnie na lokatach bankowych, inwestując w obligacje skarbowe, fundusze czy samodzielnie nabywając akcje spółek giełdowych. Zawsze na końcu zysk okrojony zostanie o 19% podatek od zysków kapitałowych. Konstrukcja IKE, po spełnieniu określonych warunków, pozwala cieszyć się zyskiem nieobciążonym dodatkową daniną. Wystarczy tylko doczekać określonego wieku (60 lat lub 55 lat) oraz zasilać konto emerytalne przez ustalony okres – minimum przez 5 dowolnych lat kalendarzowych.

Z kolei IKZE daje niemal natychmiastowe korzyści w postaci ulgi podatkowej w roku, w którym zostało zasilone konto emerytalne. Wpłacana na rachunek kwota zmniejsza podstawę opodatkowania, co pozwala obniżyć podatek o 18% lub 32%, a w przypadku przedsiębiorców rozliczających się stawką liniową o 19% (należy przy tym pamiętać,  że kończąc IKZE należy zapłacić 10% zryczałtowanego podatku od całości inwestycji).  Mechanizmy działania kont emerytalnych opiszemy dokładniej w dalszej części tekstu.

IKE i IKZE w liczbach

Wspominaliśmy na wstępie, że świadomość wyjątkowo skromnych świadczeń z ZUS (a nawet ich braku) skłania coraz większą ilość Polaków do samodzielnego odkładania środków na emeryturę. Tego stanu rzeczy nie zmieniła nawet słynna już sytuacja, kiedy w 2014 roku z OFE przejęte zostały aktywa o wartości około 150 mld zł. Wzmożone zainteresowanie kwestią emerytalną potwierdzają dane KNF dotyczące IKE/IKZE w 2017 roku.

Zgodnie z przedstawionymi informacjami na koniec 2017 roku konta IKE posiadało 951,6 tys. osób – na koniec 2016 roku było to 902,6 tys. osób, co przełożyło się na wzrost o 5,4%. Wartość aktywów zgromadzonych w IKE w analizowanym okresie kształtowała się na poziomie 8 mld zł i była większa o 19,6% od stanu na koniec 2016 roku. Średnia wpłata na IKE w 2017 roku wynosiła 3,8 tys. zł – o 0,1 tys. złotych więcej niż w roku ubiegłym. Najwięcej IKE założono w zakładach ubezpieczeń.  Na kolejnych miejscach uplasowały się towarzystwa funduszy inwestycyjnych, podmioty prowadzące działalność maklerską, banki i dobrowolne fundusze emerytalne.

Jeśli chodzi o IKZE to na koniec 2017 roku konta posiadało 690,9 tys. osób, w porównaniu do 643,1 tys. osób na koniec 2016 roku. Daje to dodatnią dynamikę na poziomie 7,4%. Wartość zgromadzonych na kontach IKZE aktywów wyniosła w tym okresie 1,7 mld zł, co stanowi wzrost o 58,3% w porównaniu do 2016 roku. Średnia wpłata na Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego w 2017 roku wynosiła 3,1 tys. zł – o 0,3 tys. złotych więcej niż w roku ubiegłym. Podobnie jak w przypadku IKE najwięcej aktywów IKZE zgromadzono w zakładach ubezpieczeń, jednak przewaga ta wyraźnie topnieje na rzecz funduszy inwestycyjnych.

Kto oferuje IKE i IKZE?

Indywidualne Konta Emerytalne i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego złożyć można podpisując odpowiednią umowę z:

  • funduszem inwestycyjnym,
  • bankiem,
  • podmiotem prowadzącym działalność maklerską,
  • zakładem ubezpieczeń,
  • dobrowolnym funduszem emerytalnym.

Posiadanie konta IKE nie wyklucza równoległego korzystania z IKZE, należy jednak pamiętać, że możemy posiadać tylko po jednym z wymienionych produktów. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby w wyniku zmiany strategii inwestycyjnej, np. z zachowawczej na bardziej agresywną, przetransferować środki do innej instytucji prowadzącej konta emerytalne. Warto nadmienić, że przygodę z IKE/IKZE rozpocząć można już w wieku 16 lat, pod warunkiem, że małoletni zatrudniony był tytułem umowy o pracę, a poczynione wpłaty nie przekraczają osiągniętych w danym roku dochodów.

Osoby pełnoletnie zwolnione są z tych ograniczeń i mogą dokonywać wpłat w maksymalnej, dopuszczalnej kwocie. Nazwa opisywanych produktów zdradza, że konta emerytalne nie mogą być prowadzone wspólnie z inną osobą. Jeżeli zatem chcemy oszczędzać na emeryturę wraz ze współmałżonkiem, to każdy musi założyć odrębny rachunek. Ta pozorna uciążliwość daje jednak możliwość większego zróżnicowania strategii oszczędnościowej, gdyż dwie osoby mogą założyć w równolegle cztery rachunki (dwa IKE i dwa IKZE) oparte o aktywa różnej klasy ryzyka.

Różne formy inwestowania oszczędności

Kiedy zapadnie już decyzja dotycząca odkładania nadwyżek finansowych w ramach trzeciego filara, należy przyjrzeć się bliżej procedurom opisującym konkretny produkt. Każda z instytucji może sobie zastrzec, jaka powinna być częstotliwość oraz minimalna kwota wpłat. Najbardziej elastyczną opcją jest możliwość nieregularnych zasileń konta zależnie od bieżącej sytuacji finansowej oszczędzającego. Brak narzuconego reżimu może jednak spowodować, że oszczędzanie na emeryturę będzie najczęściej spychane na dalszy plan.

Oprócz analizy warunków określających harmonogram i wysokość potencjalnych wpłat, należy także zastanowić się w jaki sposób pomnażane mają być nasze oszczędności. Osoby zdecydowane na założenie konta emerytalnego wybierać mogą pomiędzy ofertami obarczonymi różnym poziomem ryzyka. Do najpopularniejszych form inwestowania środków w ramach IKE/IKZE zaliczyć można:

  • klasyczne konta oszczędnościowe i lokaty terminowe oparte o oprocentowanie zmienne naliczane w skali roku. Decydując się na to rozwiązanie warto zwrócić uwagę na kapitalizację odsetek, czyli częstotliwość dopisywania ich do wpłaconego kapitału. Opcja ta skierowana jest do osób o dużej awersji do ryzyka, które godzą się na niższy, ale gwarantowany zysk,
  • obligacje skarbowe. Rozwiązanie to oferuje wyłącznie bank PKO BP w postaci Konta IKE-Obligacje. Oszczędzający w ramach oferty może nabywać obligacje dwuletnie (DOS), trzyletnie (TOZ), czteroletnie (COI), dziesięcioletnie (EDO). Proporcje pomiędzy ilością zakupionych instrumentów zależą wyłącznie od woli klienta. Podobnie jak w przypadku lokat inwestowanie w obligacje skarbowe obarczone jest relatywnie niskim ryzykiem, gdyż emitentem papierów jest Skarb Państwa,
  • zakup jednostek funduszy inwestycyjnych prowadzonych przez TFI oferujących konta emerytalne. Rozwiązanie to, w zależności od składu portfela inwestycyjnego, obarczone jest już określonym ryzykiem straty. Wybierając wyłącznie fundusze akcji liczyć można na ponadprzeciętne zyski, ale należy mieć również świadomość, że można wpaść pod kreskę. Pocieszające jest to, że w długim horyzoncie czasowym inwestycja w akcje daje zazwyczaj zadowalające profity. W celu rozproszenia ryzyka można skonstruować portfel składający się z funduszy inwestujących w różne aktywa – od bonów skarbowych, poprzez obligacyjne skarbowe i korporacyjne, a na akcjach spółek krajowych i zagranicznych kończąc,
  • samodzielny zakup instrumentów finansowych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych poprzez rachunek maklerski. Rozwiązanie to daje dostęp do szerokiego wachlarza instrumentów o różnej klasie ryzyka i odmiennym potencjale zysków. W odróżnieniu od funduszy inwestycyjnych, które zarządzane są przez zespół specjalistów, skład portfela i strategia inwestycyjna zależy wyłącznie od właściciela rachunku. Z tego właśnie powodu rozwiązanie to jest tańsze (nie są pobierane prowizje tytułem zarządzania portfelem), jednak za inwestycje na GPW powinny zabierać się wyłącznie osoby posiadające odpowiednią wiedzę i doświadczenie zdobyte na rynkach kapitałowych,
  • polisa na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (UFK). Rozwiązanie to jest „zgrzewką” polisy na życie z funduszem inwestycyjnym. Wybór tej opcji powinien zostać poprzedzony gruntowną analizą kosztów, gdyż złożenie dwóch instrumentów w jeden, może generować szereg dodatkowych obciążeń. Warto również zweryfikować, czy zakup polisy na życie w jednym towarzystwie, a funduszu inwestycyjnego w drugim, nie będzie bardziej korzystną opcją.

IKE – bez podatku Belki

Podstawowym wyróżnikiem zachęcającym do regularnego odkładania nadwyżek finansowych w ramach IKE jest możliwość ominięcia podatku od zysków kapitałowych, tzw. podatku Belki. Danina ta każdorazowo uszczupla odsetki od oszczędności przekazanych wcześniej na lokaty bankowe, zakup obligacji korporacyjnych, obligacji skarbowych czy jednostek funduszy inwestycyjnych. Oznacza to niestety, że wypracowane profity okrojone zostaną 19% stawką. To niemal jedna piąta wypracowanych zysków – całkiem sporo. Przykładowo od zysku w kwocie 10 000 zł zainkasowane zostanie 1 900 zł podatku, więc do ręki otrzymujemy 8 100 zł. Zestawiając to z wysoką inflacją czy opłatami dodatkowymi np. tytułem zarządzania funduszem, realny zysk może okazać się dużo niższy od zakładanego.

Ochrona oszczędności przed niechcianym podatkiem wymaga spełnienia określonych warunków i akceptacji obowiązujących limitów wpłaty na IKE. Początkowo ograniczenie ustalone zostało na poziomie 1,5 krotności przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok. Aby uatrakcyjnić oszczędzanie z wykorzystaniem IKE w 2009 roku podwyższono limit do trzykrotności wspomnianego wynagrodzenia. W 2018 roku maksymalna kwota wpłaty wynosiła 13.329 zł. W 2019 roku limit został podwyższony do kwoty 14.295 zł. Zmiany dopuszczalnych limitów na przestrzeni lat prezentuje poniższy wykres:

IKE - bez podatku Belki

IKE – wypłata oszczędności

Aby zachować korzyści podatkowe należy mieć ukończone 60 lat lub 55 lat w przypadku, kiedy nabyte zostały wcześniejsze uprawnienia emerytalne. Kryterium wieku to jednak pierwszy krok. Zwolnienie z podatku zagwarantuje dodatkowo spełnienie jednego z poniższych warunków:

  • dokonywanie wpłat na konto IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych,
  • dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed złożeniem dyspozycji o wypłatę środków.

Narzucony rygor nie oznacza, że nie możemy całkowicie lub częściowo wycofać środków przed czasem. Konsekwencją będzie jednak uszczuplenie wypracowanego zysku o 19% tytułem podatku Belki. Osoby, które szczęśliwie dotrwają do odpowiedniego wieku, mogą wypłacić zgromadzoną kwotę jednorazowo lub w ratach. Klienci obawiający się utraty wieloletnich oszczędności, z powodu statystycznie wyższej umieralności w podeszłym wieku, mogą spać spokojnie. Pieniądze zgromadzone na kontach IKE podlegają dziedziczeniu. Mało tego, osoba dziedzicząca zwolniona jest z podatku od spadków i darowizn, a wypłacając środki nie musi płacić podatku dochodowego.

IKZE – niemal natychmiastowe korzyści

Perspektywa ochrony oszczędności przed podatkiem Belki to bardzo kusząca propozycja. Co zatem decyduje o atrakcyjności IKZE? W grę wchodzą tu także korzyści podatkowe z tą różnicą, że nagrodę otrzymujemy każdego roku, w którym zdecydowaliśmy się zasilić nasze konto emerytalne. Wpłaconą kwotę możemy odliczyć od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT), co w efekcie obniża wykazany w deklaracji podatkowej dochód. Tym sposobem możemy pomniejszyć podatek o 18% lub 32% (w zależności od progu w którym się aktualnie znajdujemy). Z rozwiązania skorzystać mogą również przedsiębiorcy rozliczający się stawką liniową – 19%.

Oczywiście i w tym przypadku przewidziane zostały roczne limity wpłat. Ogranicznik ustawiony został na poziomie 1,2 krotności przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok. Limit wpłat na IKZE w 2018 roku wynosił 5.331,60 zł. W 2019 roku został podwyższony do 5.718,00 zł. A tak prezentowały się maksymalne kwoty wpłaty od momentu wprowadzenia na rynek IKZE:

IKZE - niemal natychmiastowe korzyści

Osoba, która zdecydowałyby się w 2019 roku na wpłatę maksymalnej sumy może liczyć na obniżenie PIT o następujące kwoty:

  • 1.029 zł przy 18% skali podatkowej
  • 1.086 zł przy 19% skali podatkowej
  • 1.830 zł przy 32% skali podatkowej

IKZE – wypłata oszczędności

Wypłata oszczędności  dla osób oszczędzających w IKZE wymaga nieco więcej cierpliwości niż w przypadku IKE. Środki można podjąć bowiem po ukończeniu 65 lat pod warunkiem dokonywania wpłat na IKZE co najmniej w 5 latach kalendarzowych. Wypłata objęta jest zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% od kwoty wypłaty (nie zapominajmy, że osiągaliśmy korzyści tytułem obniżenia PIT). Środki z IKZE nie są objęte podatkiem od zysków kapitałowych.

Przedterminowa wypłata środków podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym według obowiązującej skali. Warto nadmienić, że w przypadku IKZE nie ma możliwości częściowego pobrania środków. Wypłata oszczędności jednoznaczna jest z likwidacją konta emerytalnego. Nie oznacza to jednak, że nie można założyć kolejnego IKZE. Podobnie jak w przypadku IKE, środki zgromadzone na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego podlegają dziedziczeniu. Przekazane spadkobiercom pieniądze wolne są od podatku od spadków i darowizn, jednak koniecznie jest uiszczenie 10% zryczałtowanego podatku dochodowego od całości inwestycji.

IKE czy IKZE – oto jest pytanie

Odpowiedź na to pytanie w dużej mierze zależy od sytuacji finansowo-ekonomicznej osoby planującej gromadzić kapitał na emeryturę. Osoby o wysokich dochodach mogą założyć IKE i IKZE równocześnie, zwiększając skalę osiąganych korzyści podatkowych. Maksymalne profity w 2019 roku osiągnąć można przeznaczając na konta emerytalne sumę 20.013,00 zł. Nie oszukujmy się – dla większości osób to kwota zaporowa. Dlatego należy zadać sobie pytanie, czy korzyści podatkowe chcemy osiągać jak najszybciej (IKZE), czy zamierzamy spokojnie czekać do sześćdziesiątki (IKE). Szybkie porównanie wariantów ułatwić może poniższa tabela:

IKE czy IKZE

Niebagatelny wpływ na wysokość przyszłej emerytury ma również moment, w którym zdecydujemy się na odkładanie nadwyżek finansowych. Im wcześniej zaczniemy, tym niższe kwoty pozwolą zgromadzić satysfakcjonującą sumę. Przyszłe, a przede wszystkim niepewne zyski są jednak wątpliwą alternatywą wobec natychmiastowej, dającej wiele radości, konsumpcji. Hamulcem, opóźniającym decyzję o oszczędzaniu, może być również niepewność wobec prawa i zasad opisujących działanie IKE i IKZE. Mimo tego warto odkładać środki na najdłuższe wakacje życia – choćby z czysto egoistycznych pobudek.

Czytaj też: BIK – zweryfikuj historię kredytową bez wychodzenia z domu

Czytaj też: Oprocentowanie ukryte w skrótach – WIBOR, WIBID, LIBOR i EURIBOR

FAQ – najczęściej zadawane pytania

  1. Gdzie najlepiej odkładać pieniądze na emeryturę?

    Najlepszym miejscem na odkładanie pieniędzy na emeryturę mogą być fundusze emerytalne, inwestycje lub konta oszczędnościowe, które oferują atrakcyjne oprocentowanie. Ważne jest, aby wybrać opcję dostosowaną do Twojego profilu ryzyka i planów na przyszłość.

  2. Ile warto odkładać na emeryturę?

    Idealną kwotą na emeryturę jest taka, która pozwoli Ci na komfortowe życie po zakończeniu kariery zawodowej. To zależy od Twojego stylu życia, ale zasada mówi, że powinno to być około 70-80% Twojego ostatniego zarobku przed emeryturą.

  3. Ile powinno się oszczędzać miesięcznie?

    Ile powinieneś oszczędzać miesięcznie zależy od Twoich indywidualnych celów i możliwości. Ogólnie przyjmuje się, że warto oszczędzać od 10 do 20% swoich miesięcznych dochodów.

  4. Jak Polacy oszczędzaja na emeryturę?

    Polacy oszczędzają na emeryturę na różne sposoby – niektórzy korzystają z programów pracowniczych planów kapitałowych (PPK), inni odkładają pieniądze na kontach oszczędnościowych lub inwestują w nieruchomości. Wybór zależy od indywidualnych preferencji i sytuacji finansowej.

  5. Jakie będą emerytury za 30 lat?

    Trudno jednoznacznie przewidzieć jakie będą emerytury za 30 lat, ale zależy to od wielu czynników, takich jak demografia, sytuacja gospodarcza kraju czy decyzje polityczne. Najważniejsze jest jednak, aby być świadomym, że publiczny system emerytalny może nie zapewnić wystarczających środków na starość, dlatego warto samodzielnie zabezpieczyć swoją przyszłość.

  6. Czy Polacy oszczędzają na emeryturę?

    Tak, wielu Polaków oszczędza na emeryturę, jednak różnią się oni strategiami oszczędzania. Niestety, nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, jak ważne jest planowanie swojej przyszłości finansowej, dlatego edukacja w tym zakresie jest kluczowa.

PORÓWNAJ KONTA
Bartłomiej Borucki
Oceń artykuł
4.9

Komentarze:

Subscribe
Powiadom o
guest

9 komentarzy
najnowszy
najstarszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments
Marta
Marta
7 miesięcy temu

Ja tez jestem w ppk, program dobrowolny, ale moim zdaniem warto korzystac, zawsze to jakas kasa sie odlozy, tym bardziej ze niczego nie trzeba samemu ogarniac, wszystko sie odbywa wlasciwie bez naszego udzialu 🙂

marek
marek
10 miesięcy temu

IKE od 2 lat ze względu na sytuacje generuje straty i to duże bieżący rok lepszy nie będzie , patrząc na to co się dzieje w Europie i na świecie lepiej przemyśleć inwestycje.

wiesław
wiesław
2 lat temu

czy można mieć IKEZ w jednym towarzystwie a IKE w drugim. np w domu maklerskim?

Jarek
Jarek
2 lat temu
Reply to  wiesław

tak

Sławek
Sławek
2 lat temu

czy będąc na rencie mogę przystąpić do IKE?

Michał Mucha
Editor
2 lat temu
Reply to  Sławek

Dzień dobry. Oczywiście może Pan. Mimo iż sama idea IKE zakładała raczej osoby pracujące, to mogą przystępować także renciści, a nawet emeryci.

ZDZISŁAWA
ZDZISŁAWA
2 lat temu

Czy gromadząc pieniądze na koncie IKZE mogę wystąpić o przeliczenie na nowo emerytury do ZUSU