Pozew o alimenty to pismo procesowe, które może napisać prawnik specjalizujący się w tego typu sprawach, ale także można to zrobić samodzielnie. Dlatego warto wiedzieć jakie elementy powinien zawierać taki dokument.
- Czym są alimenty i kto może się ubiegać o alimenty?
- Ile w Polsce osób płaci alimenty na dziecko?
- Od czego zależy wysokość alimentów?
- Pozew o alimenty. Wzór pisma
- Jakie załączniki powinny się znaleźć przy pozwie o alimenty?
- Alimenty na dziecko pozamałżeńskie. Jak to działa?
- Pozew o alimenty z zabezpieczeniem
- Długi a alimenty. Czy prawo stoi na straży ich egzekwowania?
- Alimenty w 2021 roku – jakie czekają nas zmiany?
- Podsumowanie
Pomoc najbliższym wynika nie tylko z przepisów prawnych, ale także z ogólnie przyjętych zasad współżycia społecznego. Środki finansowe na rzecz dziecka czy byłego małżonka mogą być przekazywane dobrowolnie. Problem pojawia się wówczas, jeśli osoba zobowiązania uchyla się od realizacji obowiązku alimentacyjnego. W takim przypadku pozostaje droga sądowa i złożenie pozwu o alimenty.
Czym są alimenty i kto może się ubiegać o alimenty?
Alimenty to regularnie świadczenie pieniężne płacone zwykle co miesiąc przez osobę fizyczną zobowiązaną na rzecz innej osoby fizycznej, która nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Obowiązek alimentacyjny wynika wprost z przepisów ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy i jest związany z zapewnieniem odpowiednich środków do życia drugiej osobie. Zgodnie z przepisami obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Istnieje także pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym oraz pasierbami a także ojczymem lub macochą.
Obowiązek alimentacyjny to nie tylko konieczność ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka po rozwodzie rodziców. Alimenty mogą zostać przyznane na rzecz jednego z małżonków po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa a także w razie orzeczenia separacji. O alimenty mogą także wystąpić rodzice w stosunku do swoich dzieci.
Pozew o alimenty składa osoba uprawniona, a w przypadku małoletniego dziecka dokument podpisuje jego przedstawiciel ustawowy.
Ile w Polsce osób płaci alimenty na dziecko?
Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości w 2020 r. liczba spraw z powództwa dzieci (w tym małoletnich):
- w których uwzględniono powództwo w całości o zasądzenie alimentów pierwszy raz wyniosła 9.624,
- w których uwzględniono powództwo w całości o zmianę wysokości alimentów wyniosła 6.766,
- w których zawarto ugodę o zasądzenie alimentów pierwszy raz wyniosła 5.782,
- w których zawarto ugodę o zmianę wysokości alimentów wyniosła 4.215.
Informacje na temat liczby osób zobowiązanych do płacenia alimentów w Polsce, można czerpać też z niechlubnych danych dotyczących dłużników, którzy unikają wywiązywania się z obowiązku partycypowania w kosztach utrzymania i wychowania dziecka. Według danych BIG InfoMonitor łączna liczba dłużników alimentacyjnych w lipcu 2020 r. wyniosła prawie 280.000 osób. Tylko w lipcu do Rejestru BIG InfoMonitor zostało wpisanych 2655 osób. Natomiast łączne zadłużenie z tytułu alimentów wynosi prawie 11,4 mld zł.
Od czego zależy wysokość alimentów?
Wysokość alimentów nie jest z góry określona ustawą, ale zależy m.in. od:
- indywidualnych, usprawiedliwionych potrzeb dziecka,
- sytuacji zarobkowej i majątkowej zobowiązanego.
Wysokość alimentów określa sąd biorąc pod uwagę kwotę, o którą wnioskuje powód, ale także wysokość osiąganych zarobków osiąganych przez osobę zobowiązaną, jej możliwości zarobkowe, wysokość posiadanego majątku i koszta utrzymania dziecka. Dlatego tak ważne przy składaniu pozwu o alimenty jest zebranie dokumentów potwierdzających ponoszone na dziecko wydatki: jednorazowe i cykliczne w zakresie kosztów m.in.:
- wyżywienia,
- nauki – książki, kursy, sprzęt komputerowy, internet itp.,
- leczenia – wydatki na lekarza, leki itp.,
- ubrania,
- mieszkania – np. związane z najmem mieszkania.
Przepisy nie określają również wysokości minimalnych alimentów. Każdą sprawę w tym zakresie sąd rozpatruje w oparciu o daną sytuację faktyczną.
Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości średnia wysokość zasądzonych alimentów w 2020 r. wyniosła ogółem:
- 729,20 zł poza rozwodami,
- 1 043,70 zł przy rozwodach.
Pozew o alimenty. Wzór pisma
Pozew o alimenty na dziecko powinien zawierać:
- data sporządzenia pisma i miejscowość,
- oznaczenie sądu do którego pismo jest kierowane – właściwym będzie Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich określony albo według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej czyli dziecka albo według miejsca zamieszkania osoby pozwanej – wybór sądu w tym zakresie należy do powoda,
- określenie stron: imię i nazwisko powoda – małoletniego dziecka, jego PESEL a także miejsce zamieszkania oraz określenie takich samych danych przedstawiciela ustawowego oraz imię i nazwisko i miejsce zamieszkania pozwanego,
- określenie wartości przedmiotu sporu – dla świadczeń powtarzających się, a do takich zaliczamy alimenty, wartość przedmiotu sporu stanowi sumę świadczeń za 1 rok – czyli jeśli wysokość alimentów miesięcznie ma wynieść 1.000 zł to wartość przedmiotu sporu należy określić na poziomie 12.000 zł,
- określenie rodzaju pisma: należy zatytułować pismo “Pozew o alimenty”,
- określenie o co wnosi powód: o zasądzenie na jego rzecz określonej kwoty tytułem alimentów ze wskazaniem terminu do kiedy pieniądze powinny być wypłacane i w jaki sposób – np. na konto bankowe. Można wnieść także o zasądzenie kosztów procesu od strony pozwanej i nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności oraz o rozpoznanie sprawy także w przypadku nieobecności przedstawiciela ustawowego małoletniego powoda,
- określenie czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sprawy, a jeśli takich prób nie podjęto należy podać przyczyny braku rozwiązania sporu na drodze pozasądowej,
- uzasadnienie – należy opisać okoliczności sprawy, wskazać kto sprawuje opiekę nad dzieckiem, wyjaśnić dlaczego alimenty we wnioskowanej kwocie powinny zostać przyznane, wskazać dowody na podane okoliczności np. ponoszone koszty z tytułu utrzymania i wychowania dziecka, a także określenie sytuacji majątkowej rodzica, który utrzymuje i wychowuje dziecko,
- własnoręczny podpis – w przypadku złożenia pozwu o alimenty na rzecz małoletniego dziecka pod treścią dokumentu podpisuje się przedstawiciel ustawowy dziecka,
- załączniki do pozwu – należy wymienić wszystkie załączniki dołączone do pozwu.
Pozew o alimenty jest zwolniony z opłaty sądowej.
Jakie załączniki powinny się znaleźć przy pozwie o alimenty?
Załączniki, które trzeba dołączyć do pozwu to:
- odpis pozwu – czyli kopia pozwu wraz z załącznikami – oryginał zostaje w sądzie, a kopia zostanie przesłana do pozwanego,
- odpis skrócony aktu małżeństwa – jeśli zostało zawarte,
- odpis skrócony aktu urodzenia dziecka jeśli dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego albo odpis zupełny aktu urodzenia dla dziecka, które pochodzi ze związku pozamałżeńskiego,
- zaświadczenie lub inny dokument potwierdzający dochody rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem,
- faktury, rachunki, dokumenty finansowe potwierdzające koszty utrzymania i wychowania dziecka.
Alimenty na dziecko pozamałżeńskie. Jak to działa?
Przepisy nie różnicują sytuacji dzieci pochodzących ze związku małżeńskiego i pozamałżeńskiego. Każde z nich ma prawo do uzyskania alimentów potrzebnych na ich utrzymanie i wykształcenie czy prawo do dziedziczenia po rodzicach. Jedyna różnica polega na konieczności ustalenia ojcostwa. W przypadku dzieci urodzonych ze związku małżeńskiego domniemywa się, że dziecko pochodzi od męża matki. Natomiast w przypadku dzieci pochodzących ze związku pozamałżeńskiego, ojcostwo jest ustalane na podstawie dobrowolnego uznania dziecka w drodze złożenia oświadczenia w urzędzie stanu cywilnego albo ustalenia ojcostwa przed sądem.
Dodatkowo w przypadku złożenia pozwu o alimenty na rzecz dziecka pochodzącego ze związku pozamałżeńskiego do pozwu należy dołączyć odpis zupełny aktu urodzenia dziecka.
Pozew o alimenty z zabezpieczeniem
Pozew o alimenty może zawierać także wniosek o zabezpieczenie alimentów na czas trwania procesu. Takie działanie pozwoli zapewnić środki na utrzymanie dziecka do momentu wydania wyroku w sprawie, która czasem może trwać długie miesiące. Wniosek powinien wskazywać sposób zabezpieczenia czyli określenie czy chodzi o jednorazowe świadczenie czy też środki w określonej kwocie mają być przekazywane przez pozwanego w regularnych odstępach czasu np. płatne cyklicznie z góry do 10-go każdego miesiąca. W uzasadnieniu pozwu należy wskazać i uprawdopodobnić (nie udowodnić) okoliczności, które uzasadniają taki wniosek. Pismo procesowe w takim przypadku powinno się nazywać: “Pozew o alimenty z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia”.
Długi a alimenty. Czy prawo stoi na straży ich egzekwowania?
Przepisy karne określają konsekwencje uchylania się od obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie z art. 209 kodeksu karnego, jeśli osoba na której ciąży konieczność płacenia alimentów na podstawie orzeczenia sądu, ugody albo umowy, zalega z płatnością i zaległości z tego tytułu wynoszą co najmniej równowartość 3 świadczeń okresowych lub zaległość dotyczy okresu co najmniej 3 miesięcy, naraża się na karę grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. W przypadku narażenia osoby uprawnionej do alimentów na niemożność zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, kara pozbawienia wolności może zostać orzeczona na okres do 2 lat. Ściganie takiej osoby następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej, a także organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego. Przed wymierzeniem kary można ochronić się spłacając zadłużenie.
Alimenty w 2021 roku – jakie czekają nas zmiany?
Od 01.10.2020 r. aż o 100 zł podwyższono próg dochodowy, który daje możliwość skorzystania z funduszu alimentacyjnego. Aktualnie dla uzyskania maksymalnej kwoty świadczenia 500 zł, dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć 900 zł. Natomiast w przypadku przekroczenia progu, obowiązuje zasada “złotówka za złotówkę”. Czyli przy przekroczeniu progu np. o 200 zł, świadczenie z funduszu alimentacyjnego będzie przysługiwać w wysokości 300 zł.
Być może w 2021 r. zostanie wprowadzona do polskiego ustawodawstwa instytucja alimentów natychmiastowych, które miałyby być zasądzone w określonej przez prawo wysokości w postępowaniu nakazowym alimentacyjnym. Postępowanie miałoby być szybkie i proste. Projekt ustawy w tym zakresie już jest.
Źródła:
- https://zpf.pl/w-czasie-pandemii-jeszcze-trudniej-uzyskac-alimenty/
- https://lexlege.pl/kpc/art-187/
- https://arslege.pl/kodeks-postepowania-cywilnego/k14/s583/
- https://arslege.pl/kodeks-rodzinny-i-opiekunczy/k2/s103/
- https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/
- https://www.infor.pl/prawo/alimenty/alimenty-na-dziecko/5219575,Alimenty-w-2021-roku-kwota-zmiany.html
- http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-442-2021/$file/9-020-442-2021.pdf
Podsumowanie
- Osoba, która ma podstawową wiedzę na temat budowy pism procesowych, może złożyć pozew o alimenty samodzielnie, dołączając wszystkie wymagane załączniki.
- Pomoc profesjonalnego prawnika może się jednak przydać np. w razie wątpliwości co do treści pisma czy w razie kwestionowania wysokości alimentów przez drugą stronę.
