Wszyscy płacimy podatki, ale przynajmniej części podatku dochodowego możemy uniknąć. Sprawdzamy ile wynosi kwota wolna od podatku i kiedy można z niej skorzystać.
- Co to jest kwota wolna od podatku?
- W jaki sposób obliczany jest podatek dochodowy?
- Jak obliczyć kwotę wolną od podatku za 2023 r.?
- Kto może skorzystać z kwoty wolnej od podatku?
- Jakie dochody nie korzystają ze zwolnienia?
- Ulgi podatkowe i składki – co jeszcze możesz odliczyć od podatku?
- Czy możliwe jest wspólne rozliczenie małżonków i rozliczenie z dzieckiem?
- Czy można nie płacić podatków w Polsce?
- Jaka jest kwota wolna od podatku w UE oraz innych krajach?
- Warto wiedzieć
Formalnie kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, czyli właśnie tyle można zarobić w ciągu roku, żeby nie płacić PIT. Kwota wolna za rok 2023 będzie dokładnie taka sama jak za 2022, przed którym nastąpiło podwyższenie kwoty wolnej od PIT.
Co to jest kwota wolna od podatku?
Kwota wolna od podatku PIT, to określona w walucie (złotych) wartość, którą można zarobić w danym roku podatkowym i nie musieć płacić od niej PIT. Podatek dochodowy płaci się od nadwyżki ponad tę kwotę. Jeśli więc kwota wolna od podatku wynosi w danym roku 30 000 zł, a ty zarobisz w danym okresie 70 000 zł, to zapłacisz podatek dochodowy od 40 000 zł. Niestety nie jest to takie proste jak być powinno.
Kwota wolna od podatku przysługuje osobom rozliczającym się według skali podatkowej (czyli 12% od dochodów do 120 000 zł i 32% od nadwyżki ponad tę kwotę. Dochody rozliczane ryczałtowo (ryczałt ewidencjonowany, karta podatkowa, dochody z papierów wartościowych i inne) nie korzystają z obniżenia podatku. Tylko dochód podatnika opodatkowany na zasadach ogólnych uprawnia do zastosowania „wolnizny” w podatku dochodowym.
W jaki sposób obliczany jest podatek dochodowy?
Przedstawiamy sposób obliczania PIT na ogólnych zasadach.
- Najpierw oblicza się podstawę opodatkowania. Jest nią przychód pomniejszony o wydatki poniesione na jego uzyskanie, czyli po prostu dochód.
- Następnie obliczamy jaki podatek trzeba zapłacić bez uwzględniania kwoty wolnej od podatku. Będzie to 12% od kwoty poniżej 120 000 zł i 32% od nadwyżki ponad tę kwotę (nie od całości).
- Wreszcie obniżamy wyliczony podatek o wartość wynikającą z kwoty wolnej od podatku. Jest to 12% z 30 000 zł czyli 3 600 zł. Pamiętamy, że ostateczna wartość nie może spaść poniżej zera.
Przykład 1:
Pan Edward prowadzi działalność gospodarczą, ale miał kiepski rok. W ciągu roku na jego konto wpłynęło 150 000 zł (+ VAT, ale VAT się nie liczy). Jednocześnie poniósł wydatki w wysokości 120 000 zł. Oznacza to, że osiągnął dochód 30 000 zł i ta kwota będzie podstawą opodatkowania.
Widać, że Pan Edward zarobił dokładnie tyle ile wynosi kwota wolna od podatku. Zapłaci więc 0 zł podatku, chyba że w ciągu roku płacił zaliczki na podatek dochodowy (pewnie tak robił). W takiej sytuacji zapłacił już 3 600 zł i tyle przysługuje mu zwrotu z US.
Przykład 2:
Pani Felicja otrzymuje emeryturę i w ciągu roku jej przychód wyniósł 48 000 zł. W przypadku emerytur nie ma kosztów uzyskania przychodu, więc jej dochód i podstawa opodatkowania również wynoszą 48 000 zł.
Pani Felicja powinna zapłacić 12% od 48 000 zł czyli 5760 zł. Na szczęście może zastosować kwotę wolną od podatku i obniżyć podatek o 3600 zł. Zapłaci jedynie 2160 zł.
Przykład 3:
Pan Giedymin jest wziętym artystą. Zarobił w ciągu roku 300 000 zł. Ma prawo zastosować 50% koszty uzyskania przychodu. Oznacza to, że jego dochód wynosi 150 000 zł i od tej kwoty zapłaci PIT.
Pan Giedymin zapłaci 12% od pierwszych 120 000 zł, czyli 14400 zł i 32% od nadwyżki ponad tę kwotę. Nadwyżka wynosi 30 000 zł (150 000 – 120 000), a podatek od niej 9 600 zł. W sumie Pan Giedymin zapłaci 14 400 + 9 600 = 24 000 zł. Może zastosować obniżenie podatku o 3600 zł z powodu kwoty wolnej od podatku. Ostatecznie zapłaci więc 24 000 – 3600 = 20 600 zł.
Przykład 4:
Pani Hania przez większą część roku była bezrobotna i bez prawa do zasiłku. Potem pracowała na umowach zlecenie zarabiając łącznie 35 000 zł. Po zastosowaniu 20% kosztów uzyskania przychodu, jej dochód wyniósł 28 000 zł.
Pani Hania nie wykroczyła poza kwotę wolną od podatku. Nie zapłaci podatku dochodowego. Ponieważ zleceniodawcy odprowadzali w jej imieniu PIT, to zapłaciła już 28 000 zł x 12% = 3360 zł i taką kwotę zwróci jej US.
Jak obliczyć kwotę wolną od podatku za 2023 r.?
Na szczęście kwoty wolnej od podatku nie trzeba już obliczać. W latach 2018-2019 obowiązywał skomplikowany i niepraktyczny system obliczania kwoty wolnej od podatku, która różniła się w zależności od dochodów. Eksperyment okazał się totalnym fiaskiem i powrócono do jednolitej kwoty wolnej od podatku.
Aktualnie dla wszystkich podatników podatku dochodowego będących osobami fizycznymi, wynosi ona 30 000 zł w skali roku, czyli 2 500 zł miesięcznie.
Warto pamiętać, że kwota wolna o podatku liczy się w skali roku. Jeśli ktoś przez 6 miesięcy nie miał dochodów, ale przez kolejne 6 zarabiał 5000 zł miesięcznie, to łącznie zarobi 30 000 zł i nie zapłaci podatku dochodowego (lub odzyska nadpłacony podatek).
Kto może skorzystać z kwoty wolnej od podatku?
Kwota wolna od podatku pozwala obniżyć podstawę podatku dochodowego tylko osobom fizycznym (spółki i organizacje nie mogą z niej skorzystać). Zasadniczo dotyczy jedynie dochodów uzyskanych na terenie Polski ze źródeł opodatkowanych podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.
Z kwoty wolnej od podatku nie mogą oczywiście korzystać osoby, które nie wykazywały żadnych dochodów.
Jakie dochody nie korzystają ze zwolnienia?
Niektóre dochody nie są uwzględniane w standardowym rozliczeniu PIT. Należą do nich przede wszystkim:
Dochody z obligacji skarbu państwa, lokat itp. – kwota podatku jest w ich wypadku stała (np. 19% od dochodów osiągniętych z obligacji).
Ulgi podatkowe i składki – co jeszcze możesz odliczyć od podatku?
W podatku dochodowym przewidziano cały szereg ulg i zwolnień, z których mogą korzystać osoby fizyczne. Pozwalają one na efektywne podniesienie kwoty wolnej od podatku o wydatki poniesione na:
- termomodernizację budynków mieszkalnych,
- konto emerytalne IKZE,
- zakup leków i sprzętu rehabilitacyjnego,
- wpłaty na organizacje charytatywne,
- badania i rozwój w ramach działalności,
- składki ZUS (niektóre),
- rachunki za internet,
- nowe technologie w ramach firmy.
Lista ulg jest długa, a wymogi by z nich skorzystać na tyle skomplikowane, byśmy nie próbowali ich wszystkich dokładnie opisać w tym artykule. Zaznaczamy jednak, że przygotowując roczne zeznanie podatkowe opłaca się sprawdzić przysługujące ulgi.
Czy możliwe jest wspólne rozliczenie małżonków i rozliczenie z dzieckiem?
Tak, takie rozliczenie jest jak najbardziej możliwe i oznacza dodatkową kwotę zmniejszającą podatek, jest więc bardzo opłacalne dla osób osiągających przynajmniej średnie dochody.
W praktyce osoby samotnie wychowujące dzieci korzystają z podwójnej kwoty wolnej od podatku. Jeśli ich dochód nie wykracza ponad 60 000 zł rocznie, nie płacą PIT wcale.
Przykład 5:
Pan Izydor sam wychowuje córkę. Zarobił w ciągu roku 90 000 zł. Rozliczając się wspólnie z córką, wykorzysta podwójną kwotę wolną od podatku i zapłaci jedynie 12% PIT od 30 000 zł.
Także wspólne rozliczenie małżonków może być korzystne pod względem podatkowym, jeśli jedno z małżonków zarabia znacznie mniej od drugiego. W takiej sytuacji sumuje się dochody obojga małżonków, rozdziela je po połowie i od każdej części płaci podatek oddzielnie.
Przykład 6:
Państwo Jan i Jadwiga wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe. W danym roku pani Jadwiga dostała bardzo dobry kontrakt, więc pan Jan zajął się dziećmi i domem. Ona zarobiła 140 000 zł, on 0 zł. Gdyby pani Jadwiga rozliczała się sama, weszłaby w 2 próg podatkowy. Ponieważ rozliczają się wspólnie, mogą wykorzystać podwojoną kwotę wolną od podatku (60 000 zł), a od pozostałych 80 000 zł zapłacić 12% podatku dochodowego.
Zasadniczo kwota wolna od podatku jest więc w obu wypadkach podwajana. W ciągu kilku ostatnich lat (2020-2021) rząd próbował rozmontować ulgę rodzinną, ale nowe, bardziej skomplikowane przepisy nie zyskały poparcia.
Czy można nie płacić podatków w Polsce?
W Polsce wszyscy płacimy podatki. Nawet osoby, które nie mają żadnych dochodów płacą:
- VAT (Podatek od Wartości Dodanej) – jest wliczony w cenę produktów i usług. Np. płacąc za subskrypcję Netflix czy HBO Max płacisz VAT. Tak samo kupując meble czy rzeczy do kuchni.
- Akcyza, podatek akcyzowy – jest wliczony w cenę takich towarów jak alkohol, papierosy, czy energia elektryczna. Tak, rachunek za prąd jest tak wysoki, bo płacisz podatek od energii elektrycznej. Papierosy są natomiast najbardziej opodatkowanym towarem w Polsce.
- Opłata paliwowa – dolicza się ją do ceny benzyny, oleju napędowego, gazu LPG. Tankując płacisz podatek, a nawet dwa bo na opłatę paliwową nakładany jest jeszcze VAT. Opłata wpływa też na ceny transportu (autobusy, dostawy kurierem, firmy przeprowadzkowe, laweta).
W Polsce występuje wiele podatków ukrytych, nazwanych cłami, opłatami, kwotami wyrównawczymi i wszelkimi innymi mianami, które mają omijać słowo „podatek”.
Inne podatki, o których możesz nie wiedzieć to: podatek od nieruchomości (w czynszu spółdzielni), podatek od wygranej w grach hazardowych (odliczany przez lotto/STS przed wypłaceniem wygranej), podatek od zysków z obligacji (obliczany przed wypłaceniem zysku z obligacji).
Jaka jest kwota wolna od podatku w UE oraz innych krajach?
W każdym kraju przepisy o podatku dochodowym ustalane są oddzielnie. Najgorsza sytuacja jest w Bułgarii, która nie ma kwoty wolnej od podatku. W Grecji jest to 5000 euro, w Czechach ok. 6500 euro, w Austrii 11 000 euro, a w Irlandii ponad 16 000 euro.
Ze względu na umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody rozlicza się w tym kraju, w którym się je osiągnęło. Wyjeżdżając poza UE, warto sprawdzić przepisy, by nie wpaść w pułapkę taką jako konieczność zapłacenia podatku podwójnie lub bycia ukaranym mandatem z powodu nie złożenia odpowiedniego dokumentu w urzędzie.
Warto wiedzieć
- Kwota wolna od podatku wynosi za 2023 rok 30 000 zł.
- Kwota zmniejszająca podatek za 2023 wynosi 3600 zł.
- Podwyższenie kwoty wolnej przysługuje małżeństwom i osobom samotnie wychowującym dzieci.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa i dochody ze źródeł określonych w innych ustawach nie pozwalają skorzystać z kwoty wolnej od podatku.
- Dochód podatnika, a także kwota wolna od podatku i możliwość skorzystania z ulg podatkowych rozliczane są w skali roku.
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Co to znaczy „30 000 kwota wolna od podatku”?
Oznacza to, że można w ciągu roku uzyskać dochód w wysokości 30 000 zł i nie płacić podatku dochodowego PIT. Dopiero od nadwyżki ponad tę kwotę trzeba płacić podatek.
Ile wynosi miesięczna ulga podatkowa w 2023 roku?
Miesięczna ulga podatkowa wynosi 300 zł, a miesięczna kwota wolna od podatku 2500 zł. Warto pamiętać, że ulga rozliczana jest w skali roku.
Ile trzeba mieć kosztów, żeby nie płacić podatku?
100% – 30 000 zł. Jeśli koszty uzyskania przychodu są niższe od przychodów o maksymalnie 30 000 zł w skali roku, to nie trzeba płacić podatku PIT.
Kiedy nie ma kwoty wolnej od podatku?
Kwota wolna od podatku nie może być wykorzystana, by obniżyć podatek od przychodów ze szczególnych źródeł, np. zysków z lokat czy wygranych. Podatki te są stałe i nie rozlicza się ich w zeznaniu podatkowym.
Kto jest zwolniony z płacenia podatku?
Z podatku dochodowego są zwolnione osoby, a raczej źródła dochodu takie jak pomoc społeczna, świadczenia socjalne i podobne. Jeśli osoba osiąga dochody z dwóch źródeł – zwolnionego i opodatkowanego, to płaci PIT tylko z opodatkowanego.
