Choć faktoring pojawił się na rynku lata temu i z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością, to nadal niewiele osób wie, na czym właściwie polega to rozwiązanie. Każdy przedsiębiorca powinien to jednak wiedzieć, faktoring jest bowiem jednym z lepszych sposobów finansowania działalności gospodarczej, a przynajmniej tak twierdzą firmy oferujące takie usługi. Jak jest naprawdę?
Według ostatniego badania KRD (Krajowego Rejestru Długów) i KPF (Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych), pod koniec 2018 roku odsetek firm, które z powodów zatorów płatniczych doświadczyły problemów w prowadzeniu działalności wzrósł do prawie 60 proc. – według raportu, niespłacone w terminie zaległości stanowią dla nich skuteczną barierę w rozwoju. Wiele firm z powodu zatorów musi ograniczać inwestycje (37 proc.), a spora część nie może z ich powodu regulować w terminie własnych zobowiązań (29 proc.).
Wszelkie opóźnienia w płatnościach od kontrahentów w znacznym stopniu zmniejszają też ich konkurencyjność. Nie ulega wątpliwości, że zatory płatnicze stanowią poważny problem dla sporej części przedsiębiorstw. Jednym z popularniejszych rozwiązań tego problemu jest faktoring.
Faktoring – co to jest?
Według definicji, faktoring to wykup przez podmiot świadczący usługę faktoringu (czyli faktora) wierzytelności przedsiębiorstw (faktorantów), należnych im od kontrahentów (czyli odbiorców) z tytułu dostaw i usług.
Mówiąc prościej polega to na tym, że faktor (może to być bank lub inna instytucja finansowa) wykupuje od faktoranta (czyli przedsiębiorstwa) jego wierzytelności (czyli faktury) z tytułu sprzedaży towarów lub usług – co ważne dotyczy to tylko nieprzeterminowanych wierzytelności, czyli takich, których termin płatności jeszcze nie minął.
Dzięki faktoringowi firma (faktorant) otrzymuje pieniądze po wystawieniu faktury, niezależnie od terminu jej płatności, a ściągnięcie należności od kontrahentów firmy (odbiorców) spoczywa na banku (faktorze).
Rodzaje faktoringu
Istnieje kilka rodzajów faktoringu, jednak w praktyce występują tylko dwa główne rodzaje, czyli faktoring pełny i niepełny, ale można też spotkać faktoring mieszany.
- Najpopularniejszą formą jest faktoring pełny, który polega na tym, że instytucja zewnętrzna (np. bank, czyli faktor) przejmuje od przedsiębiorcy (czyli faktoranta) daną wierzytelność, przejmując jednocześnie ryzyko niewypłacalności dłużnika – jeśli więc dłużnik nie opłaci faktury, wierzytelność nie powróci do przedsiębiorcy.
- Inną, popularną formą faktoringu jest faktoring niepełny, różniący się od faktoringu pełnego tym, że faktor przejmuje od faktoranta jedynie wierzytelność, bez ryzyka niewypłacalności dłużnika – w związku z tym, jeśli dłużnik nie ureguluje płatności, to wierzytelność wraca do faktoranta.
- Rzadziej spotykany jest faktoring mieszany, zawierającego elementy faktoringu pełnego i niepełnego. W faktoringu mieszanym faktor przejmuje wierzytelność faktoranta wraz z ryzykiem niewypłacalności dłużnika, ale tylko do określonej wysokości – w razie braku spłaty faktury przez dłużnika, to faktorant ją spłaca, ale jedynie do określonej w umowie kwoty.
Faktoring – ile to kosztuje?
Trudno oszacować dokładne koszty faktoringu, jako, że są wypadkową kilku parametrów. Koszt faktoringu zależy w głównej mierze od rodzaju usługi – większe koszty wiążą się z faktoringiem pełnym (ze względu na ryzyko niewypłacalności dłużnika), a mniejsze z niepełnym.
Wiele zależy też od faktoranta, czyli firmy (w tym branży i skali działalności) oraz dłużników, czyli kontrahentów firmy – w szczególności od ich wiarygodności i terminowości regulowania płatności.
U większości faktorów wyróżnia się trzy standardowe koszty faktoringu, a mianowicie opłatę wstępną, prowizję operacyjną oraz odsetki z tytułu finansowania, a w przypadku faktoringu pełnego dodatkowo prowizję za przejęcie ryzyka.
U części faktorów pojawią się także dodatkowe koszty (np. opłaty cennikowe), jednak mają one niewielki wpływ na ostateczny koszt usługi. Warto dodać, że wysokość większości składników kosztowych faktoringu można negocjować.
Ile mogą wynieść koszty faktoringu?
- Opłata wstępna, naliczana za przyznanie limitu faktoringowego uiszczana jest jednorazowo lub raz w roku i w zależności od faktora wynosi od 0 do 3 proc. wysokości limitu, najczęściej jednak mieści się w przedziale 0,1-1 proc. – im wyższa kwota limitu, tym niższa jest opłata.
- Z kolei prowizja operacyjna pobierana jest od nabywanych przez faktora wierzytelności, czyli faktur i mieści się w przedziale od 0,1-0,5 proc., a uzależniona jest od terminów płatności faktur – im są dłuższe, tym prowizja jest wyższa.
- Ostatni, standardowy koszt, czyli odsetki z tytułu finansowania oparty jest na stawkach referencyjnych (np. WIBOR1M) powiększonych o marżę, która wynosi na ogół od 0,5 do 3,0 proc. powyżej stawki referencyjnej – koszt ten uzależniony jest od poziomu ryzyka związanego z daną transakcją.
Czy warto korzystać z faktoringu?
Z faktoringu może korzystać właściwie każde przedsiębiorstwo, przeznaczony jest jednak w szczególności dla firm, które opierają się na sprzedaży towarów lub usług z odroczonym terminem spłaty. To także popularne rozwiązanie wśród firm, które chcą zabezpieczyć się przed niewypłacalnymi kontrahentami, czy też zapewnić firmie płynność finansową.
Czy jednak warto korzystać z faktoringu? Wiele zależy od sytuacji, jednak w większości przypadków faktoring będzie świetnym rozwiązaniem, pozwala bowiem poprawić płynność finansową oraz częściowo lub nawet całkowicie ograniczyć negatywne efekty niewypłacalności kontrahentów.
Niewątpliwą zaletą faktoringu jest także szybkość obrotu pieniędzmi, można je bowiem uzyskać niemal natychmiastowo.
Choć koszty faktoringu mogą być wysokie, a w niektórych sytuacjac nawet wyższe niż w przypadku kredytu, to jednak faktoring jest znacznie bardziej dostępny, zwłaszcza dla małych i średnich firm, co jest jego zdecydowaną przewagą.
Ponadto, w odróżnieniu od kredytu nie zmniejsza zdolności kredytowej, ani nie wymaga żadnego zabezpieczenia. Podsumowując, faktoring jest z pewnością bardzo przydatnym i wspomagającym przedsiębiorców rozwiązaniem.(mcz)