Czasy kiedy bank miał monopol na udzielanie pożyczek już dawno minęły. Być może dlatego, że niekiedy zdobycie kredytu w banku graniczyło z cudem… Na szczęście pojawiły się możliwości wzięcia pożyczki taniej, szybciej i bez zbędnych formalności. Obok banków powstały więc firmy pożyczkowe oraz parabanki. A to z kolei trochę namieszało ludziom w głowach…
Choć wszyscy mniej więcej wiedzą czym jest bank, tak odróżnienie firmy pożyczkowej od parabanku sporej części społeczeństwa sprawia już problemy. Skąd to wiemy? Za pomocą serwisów społecznościowych przeprowadziliśmy małe badania;). Pytanie brzmiało: Czym według Ciebie jest parabank? Zobaczcie jak wyglądały odpowiedzi:
Wyniki nie są dla nas zaskakujące:) Większość ankietowanych błędnie utożsamia parabank z firmą pożyczkową. Tymczasem to dwie różne instytucje. Skąd wziął się więc ten błąd? Prawdopodobnie z wrzucenia wszystkich firm nie będących bankiem do jednego worka. Skoro coś bankiem nie jest, a udziela pożyczek, musi być parabankiem-tak podpowiadała by logika. Czytając artykuły na temat pożyczek czy różnorakie wpisy na blogach, doskonale widać, że pojęć „parabank” i „firma pożyczkowa” używa się zamiennie. Trwa to już na tyle długo i jest tak powszechne, że nie ma się co dziwić, że w świadomości społeczeństwa pojęcia te oznaczają jedno i to samo.
Skoro firmy pożyczkowe i parabanki to dwa różne podmioty finansowe, jaka jest między nimi różnica? Aby ją wskazać, zacznijmy najpierw od wyjaśnienia każdego z tych pojęć.
Parabank – pożycza i gromadzi depozyty, ale robi co chce
Chcąc zrozumieć czym jest parabank, najlepiej sięgnąć do dokumentów Komisji Stabilności Finansowej (KSF), które jako jedyne dosyć precyzyjnie definiują to pojęcie. Zgodnie z ustawą KSF z 2008 roku, parabank to instytucja, w której klient znajdzie produkty finansowe, niemal identyczne jak te oferowane w tradycyjnym banku. Parabank może więc nie tylko udzielać pożyczek, ale także przyjmować depozyty od klientów. Według prawa bankowego obowiązującego w Polsce, takie działanie zarezerwowane jest wyłącznie dla banków lub kas oszczędnościowo-kredytowych. Parabank nie jest ani jednym ani drugim. Nie podlega więc regulacjom Komisji Nadzoru Finansowego. Oznacza to, że nie musi on zatem ustalać limitu kapitału, zachowywać w tajemnicy informacji o swoich klientach, a środkom finansowym klientów nie przysługuje żadna ochrona.
Wszystkie inwestycje, jakie wykonuje parabank, a więc np. udzielanie pożyczek wykonywane są z pieniędzy uzyskanych od klientów. Decydując się na taki układ, każdy klient parabanku musi liczyć się ze stratą części a nawet całości ulokowanych środków finansowych.
KSF ostrzega, że parabanki działają na zasadzie piramidy finansowej, co wiąże się z balansowaniem na granicy prawa. Jako, że parabanki nie podlegają żadnemu nadzorowi, bardzo łatwo „naciąć” się na ich ofertę. Co jakiś czas w mediach słyszymy więc historie osób, które przez parabanki poniosły bardzo duże straty finansowe. Aby przestrzegać społeczeństwo przed tego typu instytucjami, Komisja Stabilności Finansowej publikuje na swojej stronie tzw. Listę Ostrzeżeń Publicznych. Zawiera ona spis parabanków, w stosunku do których złożono zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa.
Nic więc dziwnego w tym, że parabanki kojarzą się ludziom negatywnie. Niestety, przez to oberwało się także firmom pożyczkowym, które działają na zupełnie innych zasadach.
Firma pożyczkowa – pożycza komu chce, ale ma zasady
Firma pożyczkowa, zwana także pozabankową działa na podstawie Ustawy o kredycie konsumenckim. Oznacza to np., że nie może ona naliczać odsetek większych niż czterokrotność stopu kredytu lombardowego, a w każdym materiale reklamowych powinna być podana wysokość RRSO.
To oczywiście tylko niektóre uregulowania. Od razu jednak widać, że w przeciwieństwie do parabanków, firmy pożyczkowe stosują się do jakichś odgórnie narzuconych wytycznych. Kto jednak pilnuje tego, aby wywiązywały się one ze swoich zobowiązań? Nad działalnością firm pozabankowych czuwa Związek Firm Pożyczkowych (ZFP). Nie wszyscy pożyczkodawcy jednak do niego należą. Aby stać się członkiem ZFP trzeba przejść bardzo szczegółową procedurę weryfikacyjną. Związek Firm Pożyczkowych narzuca ostre zasady członkostwa. Wszystko to po to, aby potencjalny klient firmy pożyczkowej miał pewność, że nie zostanie przez pożyczkodawcę oszukany. Rejestr firm pożyczkowych należących do ZFP dostępny jest na ich stronie internetowej.
Jakie są główne wyróżniki działalności firmy pożyczkowej? Przede wszystkim to, że udziela ona pożyczek wyłącznie ze środków należących do właścicieli i akcjonariuszy danej firmy pozabankowej. Firma pożyczkowa nie bierze więc w depozyt pieniędzy pochodzących od klienta, a ryzyko utraty funduszy spoczywa wyłącznie na właścicielu. Klient może więc czuć się bezpieczny.
Bank – ma zasady, przechowuje depozyty, a zanim pożyczy, dobrze sprawdzi komu
Nasze badania pokazały, że niewielka część ankietowanych uważa, że parabank jest rodzajem banku. Takie rozumienie tego pojęcia nie tylko jest błędem, ale może także prowadzić do wielu opłakanych konsekwencji. W trosce o naszych czytelników postanowiliśmy zatem wspomnieć nieco także i o tej instytucji finansowej. Ustawa z 29 sierpnia 1997 roku mówi, że:
Bank jest osobą prawną utworzoną zgodnie z przepisami ustaw, działającą na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym. (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.)
Ta sama ustawa określa także zakres czynności, jakie mogą być realizowane przez bank. Należą do nich:
- przyjmowanie pieniędzy od klientów i wydawanie ich na żądanie klienta bądź wraz z upływem ustalonego wcześniej terminu
- prowadzenie rachunku powyższych wpłat
- prowadzenie innych rachunków bankowych
- udzielanie kredytów
- udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych
- wydawanie papierów wartościowych
- prowadzenie rozliczeń pieniężnych (np. pośrednictwo w przekazywaniu pieniędzy, terminowość operacji finansowych)
- wydawanie kart płatniczych oraz udostępnianie możliwości ich użytkowania ( tzw. pieniądz elektroniczny)
- nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
- udostępnianie skrytek sejfowych, przechowywanie rzeczy wartościowych
- skup i sprzedaż wartości dewizowych
- udzielanie i potwierdzanie poręczeń
Jak więc widzisz, zakres działania banku jest bardzo szeroki. Jeżeli jednak mówimy o banku w kontekście pożyczania pieniędzy, interesuje nas tylko jeden z powyższych podpunktów: udzielanie kredytów i pożyczek.
Aby wziąć kredyt w banku musisz być osobą pełnoletnią i zdolną do wykonywania czynności prawnych, mieszkać na terenie Polski oraz posiadać stałe, udokumentowane źródło zatrudnienia. Natomiast w firmach pożyczkowych czy parabankach informacje o zatrudnieniu nie zawsze są wymagane.
Zanim otrzymasz kredyt, bank sprawdzi Twoją zdolność kredytową, czyli określi czy jesteś w stanie spłacić swoje zadłużenie. Na zdolność kredytową składa się wiele czynników, np. wysokość dochodów czy wiek kredytobiorcy. Ponadto, banki na pewno sięgną także do rejestru dłużników. Jeśli znajdą tam Twoje nazwisko, szanse na kredyt znacznie zmaleją. I to właśnie jest kolejna różnica między firmami pożyczkowymi a bankami. Firmy pożyczkowe mogą sprawdzać takie rejestry jak BIG czy BIK, ale nie muszą. Oczywiście potrzebują na to Twojej zgody. Zazwyczaj jeden z punktów regulaminu, który podpisujesz aplikując o pożyczkę, wiąże się właśnie z udzieleniem pożyczkodawcy zgody na takie działanie. Nawet jeśli pożyczkodawcy znajdą w powyższych rejestrach swojego klienta, nie zawsze biorą to pod uwagę. Dlatego zdecydowanie łatwiej dostać w nich pożyczkę.
Banki udzielają kredytów na różnorakie cele. Możesz więc wziąć kredyt mieszkaniowy, gotówkowy, samochodowy itp. Aby mieć pewność, że uregulujesz swoje zobowiązanie finansowe, bank do kredytu dorzuca także ubezpieczenie i wymaga dodatkowych form zabezpieczenia. Zabezpieczeniem tym może być hipoteka lub poręczenie osób trzecich. W firmach pożyczkowych nie stosuje się takich środków.
Banki udzielają bardzo wysokich kredytów. W związku z tym okres spłaty może zostać rozłożony nawet na kilkadziesiąt lat. Spłaty kredytu zazwyczaj dokonuje się w ratach, które ustalane są pod kątem indywidualnych możliwości kredytobiorcy. Pożyczki pozabankowe w niektórych firmach również można spłacić w ratach. W większości przypadków jednak takie pożyczki udzielane są na bardzo krótkie okresy – zazwyczaj miesiąc lub dwa.
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione wyżej aspekty, cała procedura przyznania kredytu w banku musi zająć trochę czasu. Nie wszyscy chętni na pożyczkę mają go jednak dostatecznie dużo. W firmach pożyczkowych czy parabankach cala procedura pożyczkowa trwa nawet kilka minut. Dlatego do tych instytucji nie udają się tylko ci, którym bank kredytu odmówił, ale także i tacy, którym po prostu się spieszy. Niestety, pośpiech nie jest tutaj najlepszym doradcą.
O ile do banków raczej można mieć zaufanie, tak do pozostałych instytucji udzielających pożyczek należy podchodzić ostrożnie. Parabankom lepiej w ogóle nie ufać, a po chwilówki w firmach pożyczkowych sięgać tylko wtedy, jeśli rzeczywiście mamy pewność, że damy radę spłacić je w krótkim czasie.